شعب استانهای ایران (برای صادرات و واردات منطقه ای و خدمات مختلف )

از سال‌های ۱۳۳۰ به بعد به دلیل تهیه طرح‌هایی در جهت رونق اقتصادی کشور و افزایش تجارت خارجی، بنادر ایرانی در خلیج فارس مورد توجه قرار گرفت. اما بنادر ایران در آن زمان توانایی و امکانات لازم برای توسعه صادرات و واردات را نداشتند. در سال ۱۳۳۴ مقاله‌ای تحت عنوان «اشکالات حمل و نقل کالا به خاورمیانه» در مجله‌ای انگلیسی به چاپ رسید که به مسئولین خارجی خاطر نشان می‌کرد که چگونه می‌توانند ظرفیت واردات و صادرات کالای خود را از طریق منطقه بازرگانی که ارتباط آزادتری با جهان تجارت دارند، افزایش دهند. سرانجام با اعتراض تجار ایرانی همراه با افزایش هزینه صادرات و واردات کالا، دولت مجبور شد توجه بیشتری را به تنوع بخشیدن به مبادی حمل و نقل کالا و بنادر معطوف کند و در تیرماه ۱۳۳۵ مدیر کل گمرک در رابطه با مشکلات ایجاد شده، به بندرعباس رفته و برای اولین بار از منطقه آزاد تجاری «دبی» در آن سوی خلیج فارس نام می‌برد که چگونه از راه مبادله کالاهای ایرانی با سایر نقاط جهان و بلعکس، از رونق و اعتبار برخوردار شده‌است. با تشکیل وزارت گمرکات و انحصارات در سال ۱۳۳۶، آمادگی تأسیس اولین بندر آزاد تجاری رسماً اعلام می‌گردد. در دی ماه ۱۳۳۶ بندرعباس به عنوان مرکز واردات و صادرات کالا توسط دولت اعلام شد و برنامه‌هایی برای فعالیت‌های جدید طی چند سال آینده اعلام گردید. به‌طور کلی تفکر ایجاد منطقه آزاد در ایران به اواخر دهه ۴۰ شمسی می‌رسد که دولت وقت از کنفرانس بین‌المللی تجارت و توسعه وابسته به سازمان ملل (UNCTAD) درخواست کرد که جهت ایجاد بنادر آزاد در ایران تحقیق و بررسی نماید، آنکتاد این بررسی را به شرکت مشاوره و مدیریت و سازمان توسعه فرودگاه آزاد شانون محول کرد. این سازمان نتیجه کار خود را به صورت گزارشی همراه با ضمائم در سال ۱۳۵۰ به کنفرانس مذکور ارائه داد. در این گزارش بندرعباس به عنوان بندر آزاد اعلام شده بود ولی عملاً این انتخاب صورت نگرفت و فقط به تصویب تخفیف هزینه‌های بندری در آن اکتفا شد. در سال ۱۳۴۹ جزیره کیش به عنوان مرکز بین‌المللی توریستی-تجاری انتخاب می‌شود و در سال ۱۳۵۱ سازمان عمران کیش در راستای ایجاد منطقه آزاد در جزیره، راه‌اندازی شد؛ و بالاخره مرکز بین‌المللی جزیره کیش در سال ۱۳۵۶ به‌طور رسمی شروع به کار کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، لایحه واردات کالا با استفاده از معافیت گمرکی به جزیره کیش در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۵۸ به تصویب شورای انقلاب رسید و در نهایت در سال ۱۳۶۸ براساس تبصره ۱۹ قانون برنامه اول توسعه به دولت اجازه داده شد که در سه نقطه مرزی کشور شامل کیش، قشم و چابهار اقدام به تأسیس منطقه آزاد تجاری نماید. چگونگی اداره این مناطق در ۷ شهریور ۱۳۷۲ به تأیید مجلس شورای اسلامی رسید و در تاریخ ۲۱ شهریور ۱۳۷۲ مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفت.

مزیت سرمایه گذاری و ثبت شرکت در مناطق آزاد

منطقه آزاد تجاری برای تشویق صادرات صنعتی، شامل کارخانجات تولیدی و صنعتی موقعیت مناسبی برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی دارد.همان طور که گفته شد، معمولاَ چنین منطقه ای در بندر یا فرودگاه یا ناحیه محصور محافظت شده انتخاب می‌گردد و کالاهای خارجی از طریق هوا، دریا و زمین بدون پرداخت حقوق گمرکی وارد و صادر می‌شوند.
در مناطق آزاد، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و موسسات اعم از ایرانی و خارجی و سازمان های بین المللی می‌توانند طبق ماده 2 مقررات سرمایه گذاری در مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران سرمایه گذاری نمایند.
واردات کالا به مناطق آزاد خارج از مقررات صادرات و واردات و امور گمرکی مناطق آزاد جمهوری اسلامی بوده و از مقررات صادرات و واردات کشور مستثنی است.به همین دلیل، از بهترین مناطق برای ثبت شرکت هم برای اتباع خارجی و هم داخلی به شمار می‌آید.
سرمایه گذار می‌تواند در هر یک از مناطق آزاد که بخواهد فعالیت کند برای این منظور تقاضای خود را به همراه پرسش نامه ای به سازمان هر منطقه تسلیم می‌نماید که پس از بررسی، مجوز سرمایه گذاری صادر می‌گردد.ملاحظه می‌شود که صدور مجوز در منطقه آزاد با تشریفات بسیار کمتری صورت می‌گیرد و بهره برداری از فعالیت موضوع مجوز سرمایه گذاری منوط به مجوز بهره برداری توسط سازمان است. (تبصره 2 ماده مقررات سرمایه گذاری در مناطق آزاد) البته پس از تشکیل مجمع عمومی موسس شرکت و انتخاب هیات مدیره و مدیر عامل، می‌بایست مراتب در اداره ثبت شرکت ها به ثبت برسد.

به طور کلی از جمله مزایای ثبت شرکت در مناطق آزاد می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد :
1- در اداره ثبت شرکت و مالکیت های صنعتی و معنوی مناطق آزاد امکان ثبت شرکت با مالکیت 100 % خارجی وجود دارد. 100 % مالکیت خارجی
2- ثبت سهل و آسان شرکت ها و موسسات صنعتی و موسسات فرهنگی و مالکیت معنوی
3- مقررات آسان برای ورود کالاهای مجاز
4- آزادی کامل ورود و خروج اصل سرمایه و سود حاصل از فعالیت های اقتصادی
5- تشریفات ساده برای صادرات مجدد و ترانزیت کالا
6- فعالیت بورس نفت و محصولات پتروشیمی و بورس بین المللی اوراق بهادار
7- عدم محدودیت انتقال ارز دیگر مناطق آزاد ایران با سایر کشورها
8- صدور محصولات خارج از کشور بدون پرداخت عوارض گمرکی و بندرگاهی
9- شرایط و مقررات ساده کار و دسترسی نیروی کار ماهر
10- نرخ های مناسب برای مصرف انرژی
11- تضمین و حمایت قانونی از سرمایه گذاران خارجی
12- امکان صادرات کالاها ی تولید شده کیش به سایر سرزمین اصلی
13- معافیت از حقوق گمرکی برای واردات مواد اولیه ماشین الات صنعتی واحدهای تولیدی خدمات پولی و بانکی انعطاف پذیر
14- خدمات گسترده بانکی و بیمه ای(هم دولتی هم خصوصی)
15- ورود اتباع خارجی بدون اخذ ویزا
16- انجام معاملات ارزی
17- و...

فهرست مناطق ویژه اقتصادی ایران

• منطقه ویژه اقتصادی سیستان ( استان سیستان و بلوچستان، شهرستان رامشار )

• منطقه ویژه اقتصادی سبزوار ( استان خراسان رضوی، شهرستان سبزوار )

• منطقه ویژه اقتصادی سرخس ( استان خراسان رضوی، شهرستان سرخس )

• منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان ( استان قم، شهرستان قم )

• منطقه ویژه اقتصادی سیرجان ( استان کرمان، شهرستان سیرجان )

• منطقه ویژه اقتصادی ارگ بم ( استان کرمان، شهرستان بم )

• منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان ( استان کرمان، شهرستان رفسنجان )

• منطقه ویژه اقتصادی اسلام آباد غرب ( استان کرمانشاه، شهرستان اسلام آباد غرب )

• منطقه ویژه اقتصادی بروجرد ( استان لرستان )

• منطقه ویژه اقتصادی لرستان ( استان لرستان )

• منطقه ویژه اقتصادی شیراز ( استان فارس، شهرستان شیراز )

• منطقه ویژه اقتصادی سهلان ( استان آذربایجان شرقی، شهرستان تبریز )

• منطقه ویژه اقتصادی تجاری سلماس ( استان آذربایجان غربی، شهرستان سلماس )

• منطقه ویژه اقتصادی پیام ( استان البرز، شهرستان کرج )

• منطقه ویژه اقتصادی عسلویه ( استان بوشهر، شهرستان کنگان )

• منطقه ویژه اقتصادی بوشهر ( استان بوشهر، شهرستان بوشهر )

• منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس ( استان تهران، شهرستان تهران )

• منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ( استان خوزستان، شهرستان بندر امام خمینی ( ره ) )

• منطقه آزاد ویژه ویژه اقتصادی چابهار ( استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار )

• منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی ( استان هرمزگان، شهرستان بندر عباس )

• منطقه ویژه اقتصادی یزد ( استان یزد، شهرستان یزد )

• منطقه ویژه اقتصادی امیر آباد ( استان مازندران، شهرستان بهشهر )

• منطقه ویژه اقتصادی کاوه ( استان مرکزی، شهرستان ساوه )

• منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس ( استان هرمزگان، شهرستان بندرعباس )

اهداف کلی در بخش تجاری منطقه ویژه

به موجب قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران مصوب 5/9/1384 و آیین نامه اجرایی آن اهداف کلی منطقه بشرح ذیل است:

• فراهم نمودن زمینه استراتژی نوین برای توسعه و گسترش منطقه به منظور افزایش تولید و صادرات
• ارتقا سطح تکنولوژی و بهره گیری از فن آوری های برتر و نوین اقتصادی
• جذب سرمایه های خارجی و داخلی
• ایجاد عرصه فعالیت های تولیدی و تجاری جهت افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقه ای و بین المللی
• ایجاد فرصت های شغلی جدید و ارتقای سطح اشتغال در کشور
• کاهش هزینه های تولید به منظور ورود به بازارهای رقابتی جهان
• اجرای سیاست های توسعه منطقه ای و ایجاد قطب های اقتصادی و صنعتی
• _ پردازش کالا یا ایجاد تغییرات در آن برای تحصیل ارزش افزوده با استفاده از امکانات بالقوه